Wildplukken in tuin en bos
De lente is weer in volle gang en het is weer tijd om oergezonde wilde eetbare planten uit de natuur te plukken. Veel wilde planten worden als onkruid gezien, maar zijn vaak rijker aan vitamines dan de groenten uit de supermarkt. Hieronder volgen een aantal eetbare planten, die je zo kunt plukken in Nederland. Sommigen kun je nu al oogsten, anderen pas in andere seizoenen.
Beukennoten vind je vooral in de herfst. Als je ze roostert, dan gaat het blauwzuur er vanaf, zodat je minder snel hoofdpijn krijgt of misselijk wordt. Blauwzuur veroorzaakt de klachten. Beukenbomen komen vooral voor in het zuidelijke deel van Nederland.
Bijvoet smaakt goed bij vette gerechten. Lekkere beignetten maak je van bijvoet met kerry en kurkuma in oliebollenbeslag. In Noord-Korea en Zuid-Korea wordt bijvoet, ssuk (쑥), gebruikt in soepen en salades. Een traditionele soep met bijvoet en mosselen is Ssukguk (쑥국). Deze wordt in het voorjaar gemaakt van de jonge planten, net voor de bloei.Kijk uit dat je bijvoet niet verwart met ambrosia. Ambrosia lijkt op bijvoet, maar je kunt er ziek van worden. Wanneer je twijfelt of een plant wel je juiste plant is die je kunt eten, pluk deze dan niet. Romeinse soldaten stopten bijvoet in hun schoenen, wat zou helpen tegen blaren.
Brandnetels worden gebruikt als thee, soep en in hartige taarten. Je kunt ze ook in stamppot, pastasaus en pesto verwerken. De jonge topjes smaken het beste. Veel mensen vinden het vervelend om ze te plukken, maar wanneer je ze met de haartjes mee omhoog plukt, prikken ze minder. Romeinen waren vroeger minder kleinzerig dan wij, want wanneer zij last hadden van rheuma of jicht, struinden ze in hun nakie door de brandnetels, omdat dit geneeskrachtig zou zijn.
Eikels kun je niet zomaar eten, want er zit tannine in, een stofje in waar ons darmstelsel niet goed tegen kan. Toch kun je er prima ‘eikeltjeskoffie’ van maken als alternatief voor koffie. Eerst moet je ze na de pluk intensief spoelen. Een tip is om ze een weekje in de spoelbak van de wc te bewaren, zodat ze goed tannine-vrij worden. Droog en hak de eikeltjes samen met chichoreiwortel, kliswortel en paardenbloemwortel. Rooster het mengsel en vermaal het daarna. Vervolgens ga je het mengsel weer roosteren en je hebt je eigen oploskoffie-surrogaat.
Wanneer hazelnoten net geplukt zijn smaken ze een beetje melkachtig. Je kunt ze ook een maandje laten drogen, dan smaken ze beter. Hazelnoten zijn een grote eiwitbron en je kunt ze verwerken in salades, koekjes, pesto en chocolade. De Turkse hazelaar staat vaak langs lanen in de stad, de noten hiervan zijn lastiger te kraken dan hun Nederlandse varianten, maar je hebt dan ook minder kans dat er larven in zitten.
Van de klaver smaakt de bloem het beste, maar hij is wel een beetje bitter. Bitter hoort bij gezonde voeding, maar dat zijn veel mensen tegenwoordig niet meer gewend omdat de bittere smaak vaak bij de teelt van groenten wordt gehaald. Maar je kunt de klaver ook suikeren in de oven en in de lucht op laten drogen. Witte klaver heeft een hoge voedingswaarde met 22-28% eiwit, ongeveer 3% vet en 16-21% ruwe vezel.
Kleefkruid dankt haar naam aan het feit dat ze vast blijft zitten aan alles wat erlangs strijkt. Dat komt door de vele haakjes die aan de stengel en de vruchten van kleefkruid zitten. Kleefkruid is lekker in salade of soep, maar de stengels zijn vrij taai, dus je moet soep zeven of goed doorkoken voordat je het kunt eten.
Lijsterbes is populair bij de vogels, maar is niet zo geschikt om rauw te eten. Maar als je het kookt, kun je er prima gerechten van maken, al smaakt het een beetje bitter. Je kunt er compote of saus van maken met appel, kaneel en gember. Deze compote smaakt goed bij wildgerechten, aardappelpuree en spruiten.
Van de meidoorn kun je in de lente de jonge blaadjes als salade eten. Van de bloesem kun je wijn maken. Aan het einde van de zomer komen er rode bessen aan, die zijn eetbaar, maar smaken een beetje melig. Je kunt er sap van maken met suiker en deze dan rollen en snijden. Zo heb je een soort Neder-Turks fruit. Je kunt van de bessen ook lekkere saus maken wanneer je er port en chocola door roert.
Sommige paddenstoelen kun je eten, andere weer niet. Nederlanders plukken en lusten niet zo vaak wilde paddenstoelen, maar mensen uit Oost- en Zuid-Europese landen doen dat wel. Zij plukken ook vaker in de Nederlandse bossen dan onze autochtone bevolking. Veel paddestoelen lijken op elkaar, dus is het risico groter dat wanneer je wilde paddestoelen plukt, je er ziek van wordt. Veel paddestoelen bevatten waardevolle mineralen, maar ze nemen ook giftige stoffen op. Paddestoelen in Rusland zijn nog steeds radioactief vanwege de nucleaire ramp in Tsjernobyl uit de tachtiger jaren van de vorige eeuw. Eetbare paddenstoelen zijn onder andere het eekhoorntjesbrood en de biefstukzwam.
Tamme kastanjes bevatten veel vitamine C enzijn het lekkerst wanneer je ze poft. Snij in alle kastanjes een kruis, behalve in één exemplaar. Zodra deze ontploft, weet je dat de anderen gaar zijn. Je kunt de kastanjes beter niet in de oven doen, want je krijgt de ontplofte derrie nauwelijks schoon. Beter is het om ze in het open vuur te poffen, maar ga er dan niet boven hangen. Je kunt kastanjes ook koken en er puree van maken. Je kunt ze rauw niet lang bewaren. Beter is om ze eerst te pellen en dan in te vriezen.
Vlier: Je kunt van vlierbloesem thee zetten, limonadesiroop en vlierbloesemchampagne maken. Als je de champagne wilt maken, doe je water, vlierbloesem en citroensap in beugelflessen. In het najaar kun je van de vlierbessen chutney en compote maken. Vlierbessen zitten vol antioxidanten, (net als in frambozen en bramen). De bladeren van de vlier kun je niet eten, want die zijn giftig. In wilde eetbare planten zitten sowieso meer voedingstoffen dan in gekweekte (In biologisch gekweekte groenten zitten weer meer voedingstoffen dan in niet-biologische). Wanneer de vlierboom sterft, groeit er een judasoor op, een paddestoel die lekker smaakt wanneer je hem bakt.
Vogelkers is eetbaar en je kunt er lekkere likeur van maken door deze op jenever te zetten. Drink het met mate. De pit kun je overigens niet eten, want die is giftig, net als bij de gewone kers. De gewone vogelkers bloeit begin mei met een sterk geurende, witte bloemen.
Vogelmuur smaakt een beetje als postelein en is lekker in de sla of in de hartige taart met tomaten en eieren. Kippen en vogels vinden het ook erg lekker en het verstevigt hun eierschalen, vandaar de naam vogelmuur.
Zevenblad is zeer smakelijk in de soep, salade of als pesto. Dit kruid wordt door veel tuiniers gehaat, omdat het zo snel groeit. Maar dan is het juist een voordeel dat je er zoveel van kunt plukken en eten. Zevenblad komt ook veel voor in het bos.
Do’s en don’ts bij het wildplukken
- Pluk alleen iets als je zeker weet welke plant je voor je hebt. Pluk het niet als je het niet zeker weet. Je bent zelf verantwoordelijk bent wanneer je ziek wordt als hij of per ongeluk iets verkeerds eet. Dit geldt al helemaal voor paddenstoelen, want sommige paddestoelen zijn zeer giftig.
- Pluk niet direct naast het pad, want wie weet wat honden daar hebben achtergelaten.
- Pluk niet teveel, maar voor diezelfde avond. Vers is het lekkerst en het is ook aardig om wat voor de dieren in het bos en andere wildplukkers achter te laten. Ga ook niet iedere dag wildplukken in een klein bosje.
- In sommige regio’s is het niet toegestaan om zomaar wilde planten te plukken, ook geen brandnetels. Check dan van tevoren bij de boswachter of wildplukken is toegestaan. In de meeste gebieden wordt het gedoogd dat mensen kleine hoeveelheden plukken voor eigen gebruik. Sommige soorten zijn beschermd, zoals daslook, die mag je niet zomaar plukken. Pluk met mate paddestoelen en klim niet in bomen. Volg de aanwijzingen van de boswachter op.
- Kookboeken met smakelijke wildplukgerechten zijn Lekker landschap van Michiel Bussink en The Vegan Book of Permaculture van Graham Burnett.
Aanbevolen websites:
