Geld of gratis? Je brood verdienen als idealist

Geld of gratis? Veel ondernemers die ik tegenkom volgen hun hart en proberen om hun idealen te vertalen in hun business. Helaas zijn er maar een paar die er een redelijk inkomen mee kunnen verdienen. Dit is niet alleen te wijten aan de tegenvallende economie. Een veel groter probleem is dat hun eigen idealisme hen in de weg zit. Hoewel hiervoor nog geen makkelijke oplossing bestaat, zijn diverse ondernemers wel bereid elkaar te helpen. Zo ook tijdens de paneldiscussie “Veggie Ondernemen” tijdens het Viva Las Vega’s Foodfestival in Amsterdam 27 juni 2015.

Gevoelsmatig inkomen

Een contradictio in terminis is het zogenaamde gevoelsmatige inkomen, waar we blij van worden. Soms zijn we maanden met een project bezig, zoals een vegan festival, zonder er in geld voor betaald te krijgen. Wanneer het project dan slaagt, dan zijn we euforisch. We krijgen dan honderden likes op facebook en iedereen wil je nieuwe vriend worden. Probleem is dan wel dat jouw fans dan ook gaan vragen om gratis dingen voor je te doen. Ze schrikken terug wanneer je ze een offerte van 65 euro per uur voor een tekst voor hun neus presenteert. Ze hebben namelijk ook een goed doel. En daar zou ik me als veganist toch ook sterk voor moeten maken, ook al is het vrijwilligerswerk? Nee dus, ik wil gewoon betaalde opdrachten doen.

Frustrerend

Caroline Ligtenberg, ondernemerscoach voor duurzame ondernemers zegt dat je dit het beste per situatie kunt bekijken. Soms levert een klus je ingang bij belangrijke mensen op, soms helpt het voor je netwerk. Maar je moet er wel voor waken, dat je netwerk jou niet als de gratis klusjesvrouw/man moet zien. Als je bijvoorbeeld als webbouwer weinig geld hebt en je bent op zoek naar een nieuw logo en je komt een ontwerper tegen met weinig geld die nog een website nodig heeft, dan kun je met elkaar ruilen. Maar je hoeft niet te ruilen tegen een gratis massage, wanneer een masseur een nieuwe website wil. Toch kan het heel frustrerend zijn als steeds meer mensen ervan uit gaan dat je ‘wilt ruilen’. Als jij dat niet doet, dan doet een of andere student het wel.

Vegan catering

Een mooi voorbeeld is Jochem, die binnenkort samen met zijn vriendin Eline een nieuw vegan restaurant/cateringservice HAP in Den Bosch opent. Jochem werkt ook als vrijwillige kok bij vegan eetcafé Knoflook in dezelfde plaats. Soms vragen mensen hem via HAP of ze een goedkope maaltijd kunnen bestellen. Maar bij HAP moet Jochem een normale restaurantprijs voor zijn gerechten vragen, anders komt hij niet uit de kosten. Soms verwijst hij de mensen dan door naar Knoflook, waar ze hetzelfde gerecht voor bijvoorbeeld 4 euro kunnen bestellen. “Vaak maak ik het dan ook nog zelf klaar voor ze, dat is het gekke.” Jochem geeft toe dat hij het zelf ook een lastige situatie vindt en er ook nog niet helemaal uit is hoe hij dat in de toekomst wil gaan aanpakken.

Sandra van vegan cateringbedrijf ´Just like your mom, legt uit dat dit geen optie is als je een bedrijf draaiende wilt houden: “Wij kunnen gewoon niet voor 100 euro of minder op een festival gaan staan, want omdat we onszelf serieus nemen als bedrijf willen we ook kwaliteit leveren. Dat betekent dat we onder andere altijd verse ingrediënten inkopen en professioneel personeel inschakelen. Al onze kosten moeten we terugverdienen anders draaien we verlies. Dus we moeten wel een normale prijs voor onze gerechten vragen. Omdat we hier consequent mee omgaan, kunnen we hiervan rondkomen.”

Zelfvoorzienend leven

Net als veel andere idealistische ondernemers hebben Jochem en Eline nog een (parttime) baan naast hun bedrijf. Ze kunnen anders niet rondkomen. Vooral mensen met een creatief beroep hebben dit nodig. Er zijn andere manieren om aan extra geld te komen, zoals een rijke partner trouwen. Maar ook een passief inkomen genereren, zoals het schrijven van een boek of het creëren van een online cursus.

Een idee dat steeds populairder wordt is het zelfvoorzienend leven. Caroline en haar partner Jeroen kochten een aantal jaren geleden Hierland, een huis met een biologische moestuin. Zo besparen ze geld, eten ze biologisch en genereren ze ook hun eigen salaris. Ze hebben daar een werkplek voor Woofers: vrijwilligers uit allerlei plekken van de wereld tegen kost en inwoning. Hierland is een moestuin, een bed en vegan breakfast met pipowagen en een tipi, waar Caroline tevens yogales geeft.

Communities

Zelfvoorzienend leven kan ook in communities. Op verschillende plekken in Europa zijn deze aan het ontstaan. Het opzetten van zo’n community kost echter veel geld. Er moet worden geinvesteerd in een stuk land, het bouwen of opknappen van gebouwen. Daarnaast is het op sociaal gebied ook niet makkelijk omdat je te maken hebt met verschillende mensen en persoonlijkheidstypen. Zij werken niet altijd even makkelijk met elkaar samen.

Een mooi voorbeeld hiervan is de Vlierhof in Keeken, die al sinds 2002 bestaat. Het trekt veel alternatieve mensen aan, die allemaal op zoek zijn naar een betere maatschappij. Maar de community is nog steeds zoekende in hoe deze het best zelfvoorzienend zou kunnen draaien. Dit is tot op heden nog niet goed gelukt. Een van de betere voorbeelden van communities die zichzelf financieel staande kunnen houden zijn Findhorn in Schotland en Ecolonie in Frankrijk.